ÖZET
Kısaca Hayatı
Tam adı Fyodor Mihayloviç Dostoyevski olan Rus yazar 11 Kasım 1821 yılında Rusya İmparatorluğunun Moskova şehrinde dünyaya gelmiştir. Mikhail ve Maria Dostoyevski’nin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Altı çocuklu bir ailenin ikinci çocuğudur. Babası Mikhail askeri cerrahlıktan emekli olmuştur. Emekli olduktan sonra Mariinsky Hastanesi’nde yoksullara hizmet vermiştir. Hastane Moskova’nın en ücra yerlerinden birindeydi. Dostoyevski’nin babası aynı zamanda alkolik ve çok çabuk sinirlenebilen bir adamdı. Annesi ise tüccar kızıydı. Babasının çalıştığı hastanede bunalan hastaların hikâyelerini dinlemeyi severdi. İlköğrenimini Moskova’da görmüştür. Annesi Tüberküloz hastalığı yüzünden hayatını kaybetti. Annesinin vefatından sonra Petersburg Mühendis Okuluna gönderildi. Bu okul sert disiplini ile bilinirdi. Arkadaşları ona sinirli ve aşırı duyarlı bir yapıya sahip olduğu için “Ateş Fedya”lakabını takmışlardır. Petersburg’da zamanını genellikle kitap okuyarak geçirirdi.
Eserleri
Roman: İnsancıklar (1846), Öteki (1846, 1978), Ev Sahibesi (1951, 1970), Beyaz Geceler (1934, 1983), Bir Yufka, Yürekli (1957, 1985), Ölü Bir Evden Hatıralar (1946, 1969), Ezilenler (1957, 1982), Yeraltından, Notlar (1973, 1985), Suç ve Ceza (1945, 1984), Kumarbaz (1941, 1986), Budala (1941, 1985), Ebedi, Koca (1955, 1984), Ecinniler (1960, 1984), Delikanlı (1946, 1985), Karamozof Kardeşler (1940, 1984)
Uzun Hikâye: Amcamın Rüyası (1868, 1973)
Günlük: Bir Yazarın Günlüğü (1975)
Konuşma: Batı Çıkmazı:Puşkin Üzerine Konuşma (1975)
UZUN
Dostoyevski Hayatı Uzun
1839 yılında ise babası ani bir şekilde hayatını kaybetmiştir. Neden dolayı öldüğü pek bilinmese de bazı söylentilere göre eşinin ölümünden sonra kendi toprağına çekildi buradaki köylülere kötü davrandı ve köylüler bu kötülüklere dayanamayarak Mihail’i öldürdü diye bir söylenti bulunmaktadır.
Dostoyevski orduda da görev almıştır. Ancak Ordudan belli bir süre sonra ayrılmıştır. Ordudan ayrıldıktan sonra edebiyata yönelmiştir. İlk eseri olan İnsancıklar kitabını 1846 yılında yayımlamıştır. Bu eserin ardından yazdığı kitaplarla istediği başarıya ulaşamayınca politikaya yönelmiştir. 1849 yılında devlet aleyhinde komploya karıştığı gerekçesiyle tutuklanmıştır. Tam kurşuna dizilmek üzereyken 8 arkadaşı ile birlikte affedilmiştir. Cezasını çekmek için Sibirya’da bulunan Omsk Cezaevi ne gönderilmiştir. Burada 4 yıl geçirerek er rütbesi verildi ve subaylığa kadar yükselmiştir. 1859 yılında serbest bırakıldı. 9 Şubat 1881 yılında 59 yaşındayken Rus toprakları içinde hayatını kaybetti.
Dostoyevski Edebi Kişiliği
Dostoyevski hayatı boyunca birçok esere imza atmıştır. İlk eseri olan “İnsancıklar” çok tutulmuştur. Petersburg’da cezaevinden döndükten sonra da yazmaya devam etmiştir. Bununla birlikte ortaya birçok güzel eser çıkmıştır. Belli bir dönem sara nöbetleri ve kumar bağımlılığı yüzünden maddi açıdan darlığa düşmüştür. Bu dönemde Yeraltından Notlar, Suç ve Ceza, Kumarbaz, Budala, Ebedi Koca, Ecinniler gibi büyük eserlere imza atmıştır. Bunların arasından “Suç ve Ceza” en çok tutulan kitap olmuştur. Bu kitap dünyada birçok dile çevrilerek her yere yayılmıştır.
Kitaplarında insan ruhunun derinliklerine iner. Kişisel iç çatışmaları konu edinir. Eserlerinde her zaman halkın her kesimini konu alır. Egzistansiyalist düşünürlerin görüşlerinden etkilenmiştir.