Eşeğe Altın Semer Vursalar Eşek Yine Eşektir
İnsanlıktan yoksun, cahil, bilgisiz ve karaktersiz insanlar dünyanın en zengin kişileri de olsalar, en yüksem makamlarda da otursalar, yine cahil, bilgisiz ve karaktersizdirler. Kişinin kılık-kıyafeti, mal varlığı veya zenginliği onun olumsuz taraflarını örtmeye yetmez.Ünlü şair Fuzuli’nin, bu konu ile ilgili şahane bir dörtlüğü vardır: Mey biter, saki kalır / Her renk solar, haki kalır / Diploma insanın cehlini alsa da / Hamurunda varsa eşeklik, baki kalır. Şair ne güzel demiş değil mi? Diplomalı olmak, kazancı yüksek olmak, mal mülk sahibi olmak, kişinin edepsizliğini, eşekliğini gidermiyor. Mühim olan insanın, insani duygulara, düşüncelere sahip olması, kendisi kadar başkalarını da düşünmesi, akıl ve vicdan sahibi olmasıdır. İnsanlara zarar verme dürtüsü ile hareket eden kişi, dünyanın en iyi makamlarında olsa neye yarar? Allah, önce herkese akıl verecek ve bu aklı da doğru yerlerde kullanma kabiliyeti verecek. Bunlar yoksa maddi şeylerin hiçbir önemi yoktur.
İnsanlıktan yoksun, cahil, bilgisiz ve karaktersiz insanlar dünyanın en zengin kişileri de olsalar, en yüksem makamlarda da otursalar, yine cahil, bilgisiz ve karaktersizdirler. Kişinin kılık-kıyafeti, mal varlığı veya zenginliği onun olumsuz taraflarını örtmeye yetmez.Ünlü şair Fuzuli’nin, bu konu ile ilgili şahane bir dörtlüğü vardır: Mey biter, saki kalır / Her renk solar, haki kalır / Diploma insanın cehlini alsa da / Hamurunda varsa eşeklik, baki kalır. Şair ne güzel demiş değil mi? Diplomalı olmak, kazancı yüksek olmak, mal mülk sahibi olmak, kişinin edepsizliğini, eşekliğini gidermiyor. Mühim olan insanın, insani duygulara, düşüncelere sahip olması, kendisi kadar başkalarını da düşünmesi, akıl ve vicdan sahibi olmasıdır. İnsanlara zarar verme dürtüsü ile hareket eden kişi, dünyanın en iyi makamlarında olsa neye yarar? Allah, önce herkese akıl verecek ve bu aklı da doğru yerlerde kullanma kabiliyeti verecek. Bunlar yoksa maddi şeylerin hiçbir önemi yoktur.
İnsanları sadece zenginlikleri ile, kılık kıyafetinin güzelliği, ihtişamı ile değerlendirmek son derece yanlıştır. Bir insanın sözlerine bakılmalı, davranışlarına bakılmalı ki o kişinin gerçekten insan olduğu anlaşılsın. Kılık kıyafeti güzel; lakin kendisinde insanlıktan eser yoksa, o kişinin eşekten farkı da yoktur. Zira en güzel gözler eşektedir.