ÖZET
Hayatı Kısaca
Seydi Ali Reis 1498 yılında doğdu olarak bilinmektedir. Kaptan – ı Deryalık yapmış bir Osmanlı Denizcisi olarak bilinmektedir. Aynı zamanda Amiral, coğrafya ve matematik bilginidir. Sinoplu bir ailenin evladı olarak İstanbul Galata’da dünyaya gelmiştir. II. Mehmet zamanında dedesi tersane kethüdalığı babası Hüseyin Ağa ise Darüssınaa kethüdalıpı görevinde bulunmuştur. Kendisi ise teranede reis olarak yetişerek Barbaros Hayreddin Paşa’nın yanında yetişmiştir. Seydi Ali Reis tersane kethüdası olduğu için tek başına kumandanlık yapmamıştır. Rodos’un fethi ve Akdeniz’de yapılan bütün savaşlarda Barbaros Hayreddin Paşa’nın yanında savaşmıştır. Bu sayede de batı Akdeniz bölgesini çok iyi öğrenmiştir. Ayrıca Osmanlı Döneminin en büyük deniz savaşı olan 1538 yılında Preveze Deniz savaşında yer almıştır. Daha sonrasında Trablusgarp fethi ile devam eden savaşların sonunda Kaptan – ı Derya Sinan Paşa ve Turgut Reis emrinde çalışmıştır. Portekiz donanmasıyla girdiği savaşı kaybeden Murat Reis’in yerine Hint kaptanlığına I. Süleyman tarafından atılmıştır. Buradaki görevi Basra’ da bulunan donanmayı Süveyş’e getirmek olmuştur. Ayrıca kitap yazmışlığı da vardır. Bazı önemli eserler vermiştir.
Eserleri
Mir’at Ül’ Memalik, Hulast’el – Hay’a, Kitab Al – Muhit Fi İlm’al-Eflak Va’l Abhur, Mirat’ı Kâinat
UZUN
Seydi Ali Reis Hayatı Uzun
Basra’da bulunan donanmayı Süveyş’e getirmek ile görevlendirilmiştir. Burada kullanılamayacak durumda olan gemileri tamir ettirerek harekete geçmek için uygun hava koşullarını 5 ay beklemiştir. 1554 yılında ise Basra’dan ayrılarak Süveyş’e giderken Horfakan Şehri açıklarında Portekiz donamasıyla ile karşılaşmıştır. Kısa süren çarpışma sonucunda Portekizliler bir gemi kaybedince geri çekilmek zorunda kalmıştır. Portekizliler geri çekilince Ali Reis de yoluna devam etmiştir.
Daha sonrasında Maskat yakınlarında yine Portekiz donanması tarafından saldırıya uğradı. Burada yer şekillerinden de faydalanılarak Portekizlilerin denizde ilerlemesini engelledi ve onların saldırısından kurtuldu. Daha sonrasında ise fırtınaya yakalandı.
Seydi Ali 1557 Mayıs ayında İstanbul’a vardır. Daha sonrasında Edirne’de olan hükümdarın yanına giderek Süveyş donanmasının uğradığı kayıptan dolayı padişahtan af diledi. Başına gelenler olağanüstü olaylar olarak kabul edildi ve suçlu görülmedi. Ancak buna rağmen hep mahvolmuş bir donanmanın sorumlusu olarak görüldü. Daha sonrasında Diyarbakır Tımar defterine tayin edildi. Bir süre şehzade Selim’in hizmetinde çalışmıştır. Daha sonrasında Galata Hassa gemi reisi olmuştur. 1560 yılında olan bu görev son görevi olarak bilinmektedir. 1562 yılında da İstanbul’da vefat etmiştir.
Seydi Ali Reis Edebi Kişiliği
Osmanlı döneminin ünlü denizcileri arasındadır. Barbaros Hayreddin Paşa ve Sinan Paşa gibi önemli denizcilerle birlikte çalışmıştır. İstanbul’da o dönemin âlim ve şairleriyle sohbetler düzenlemiştir. Aynı zamanda şiirler de yazmıştır. Şiirlerinde genellikle “Kâtibi” mahlasını kullanmıştır. En önemli eseri ise “Miratü’l Memalik” eseridir. Seydi Ali bu eserinde kendi seyahatleri sırasında yaşadıklarını anlatmaktadır. Ayrıca Süveyş kaptanlığına tayin edilmesinin sonrasında yaşadıklarını da destansı bir hikâye ile anlatmıştır. Bu eser tanıştığı hükümdarlar, geçtiği memleketler ve şahit olduğu olay ile ilgili bilgi vermektedir.