Orhan Asena Hayatı ve Eserleri Kısaca

Orhan Asena 7 Ocak 1922 yılında Diyarbakır’da dünyaya gözlerini açmıştır, 15 Şubat 2001’de Ankara’da hayata gözlerini yummuştur. Türk oyun yazarı, şair, çocuk hastalıkları uzmanıdır.

1950 sonrası Türk tiyatrosunun en önemli yazarlarından birisidir. Daha çok tarihi konuları ele alan eserler vermiş, çok üretken bir oyun yazarı olan Orhan Asena, “Türk tiyatrosunun Shakespear”i olarak anılmıştır.

Korku (1956), Tanrılar ve İnsanlar (1959), Hürrem Sultan (1960), Karacaoğlan (1962), Yalan (1962), Kapılar (1963), Tohum ve Toprak (1964), Gecenin Sonu (1964), Fadik Kız (1968), Simavnalı Şeyh Behreddin, Atçalı Kel Mehmet (1970), 16 Mart 1920 (1974), Şili’de Av (1975), Ölü Kentin Nabzı (1978), Yıldız Yargılanması, Kanuni Sultan Süleyman Dörtlemesi, İlk Yıllar, Sığıntı, Toroslardan Öteye, Seyitbaşı Konağı, Ölümü Yaşamak (1982), Bir Başkasına Ağıt, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe (1983)

İlk ve orta öğrenimini Diyarbakır’ da tamamlamıştır. Çocuk yaşlarda şiir ve öykü yazmaya başlamıştır. İlk tiyatro çalışmalarını lise yıllarında yapmıştır. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1945 yılında mezun olmuştur. Anadolu’da hekim ve hükümet tabibi olarak görev almıştır. 1955’de çocuk haslıkları uzmanı olmuştur. 12 Mart döneminde Almanya’ya yerleşmek zorunda kalmıştır. 8 ay Almanya’da hekim olarak çalışmıştır. Türkiye’ye döndükten sonra Ankara’ya yerleşmiş ve devlet tiyatroları genel müdürlüğünde edebi kurul üyesi başkanı olarak görev almıştır.

İlk şiirleri Yaratış ve İstanbul dergilerinde yayımlanan Asena, zamanla oyun yazarlığına yönelmiştir. İlk oyunu Tanrılar ve İnsanlar – Gılgamış, 1954 – 1955 tiyatro sezonunda sahnelenmiştir ve 1959’da kitap olarak yayımlanmıştır. 1960 yılında TDK tiyatro ödülüne layık görülmüştür. Ayrıca bu eseri İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca, Rusça, İtalyanca dillerine çevrilmiştir.

Oyun yazarlığına devam eden yazar, kırkı aşkın oyun yazmıştır ve tüm oyunları oynanmıştır. Oyunlarının yarısı ise kitap olarak yayımlanmıştır. Atçalı Kel Mehmet’in hayatını anlattığı aynı isimli oyunuyla TRT’den, 1970 yılında başarı ödülü almıştır. Daha sonraları ise İsmet Küntay Tiyatro Ödülü’nü ve Türkiye İş Bankası Büyük Tiyatro Ödülü’nü kazanmıştır. Eleştirmenler tarafından Türk Tiyatrosunun Shakespeare’i olarak tanımlanmıştır.

1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından verilen, Devlet Sanatçısı unvanına layık görülmüştür. 2001 yılında Ankara’da hayata gözlerini yummuştur. Cebeci Asri Mezarlık’ta toprağa verilmiştir. Her sene Diyarbakır Devlet Tiyatrosu tarafından Orhan Asena anısına, onun adını taşıyan Yerli Oyunlar Festivali düzenlenmektedir.

Edebiyata lise yıllarında şiir ve öyküyle başlamasına rağmen tiyatroya olan ilgisinin artmasıyla, tamamen tiyatroya yönelmeyi tercih etmiştir. Böylelikle asıl ününü tiyatro sayesinde kazanmıştır. Eserlerinde başkaldırı teması ağır basmıştır. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı oyun yazarı olan Asena, oyunlarında tarihi olayların yanı sıra güncel olayların atmosferinden de yararlanmıştır. Ana karakterin iç savaşlarını özenle sergilemiş ve insanların birbirleriyle olan ilişkilerini, toplumla olan ilişkilerini ustalıkla göstermiştir.